Serbest bölgeler, bir ülkenin siyasi sınırları içerisinde olmakla beraber, gümrük hattı dışında bırakılan ve ihracatın arttırılması amacıyla ülkenin diğer kesimlerine kıyasla bazı sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı bölgelerdir.
SERBEST BÖLGENİN TÜRKİYE`DEKİ GELİŞİMİ
Türkiye`de Serbest Bölge kurulması için ilk teşebbüs,1927 yılında 1132 sayılı Serbest Bölgeler Mıntıka Kanunu` nun kabulü ile gerçekleştirilmiştir. 1953 yılında bu kanun kaldırılmış ve 6209 sayılı ilk Serbest Belgeler kanunu kabul edilmiştir. Serbest Bölge için en uygun yer olarak İskenderun seçilmiş ve burada bir Serbest Bölge kurulmuştur. Fakat o dönemdeki Türkiye`nin ticari gelişimi ve yapısı bu konuya yeterli desteği sağlayamamış ve Serbest Bölgeler ile ilgili çalışmaların sürdürülmesine ara verilmiştir.
Ancak, Dünya ekonomisindeki gelişmeler ve yeni düzenlemeler Türkiye`de Serbest Bölgeler konusunu bir kez daha gündeme getirmiştir. Önce bu konuda bir teşkilatlanmaya gidilerek, 1983 yılında Başbakanlık bünyesinde bir Serbest Bölgeler Müdürlüğü` nün kurulması kararlaştırılmıştır. Daha sonra Serbest Bölgeler, Devlet Planlama Teşkilatı bünyesinde bir Başkanlık olarak yer almıştır. 1985 yılından itibaren de Bölge Müdürlükleri kurulmuştur. 1991 yılında çıkan bir kanun hükmünde kararnameyle Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü ve bağlı Bölge Müdürlükleri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı bünyesine alınmıştır.
Kuruluş Biçimleri İtibariyle Serbest Bölgeler
A &ndash Devletçe temin edilen arazi üzerinde özel sektör tarafından kurulup işletilen ve üst yapı tesislerini yatırımcı kullanıcıların gerçekleştirdiği Serbest Bölgeler. (Örnek Antalya , Mersin, İstanbul AHL, Ege, Trabzon, Adana-Yumurtalık, Rize, Kocaeli, Samsun , Tübitak MAM)
B &ndash Arazisi, altyapı finansmanı ve işletmesi özel sektör tarafından yapılan, üstyapısı yatırımcılarca gerçekleştirilen Serbest Bölgeler. (Örnek İstanbul - Trakya, İstanbul Endüstri, Avrupa, İzmir , Menemen, Bursa, Kayseri, Denizli, Gaziantep)
